HAYDİ RAST GELE!

Merhaba değerli arkadaşlarım, bugünkü yazımda çok sevdiğim ve üst nesillerin çokça kullandığı bir kelimeye değinmek isterim. Telaffuzda sorun yaşanmayan, ancak yazılış bakımından karıştırılan bir kelime. Rastgele, rast gele!

Öncelikle rast sözcüğüne değinmek istiyorum. Rast sözcüğü Farsça kökenli (rāst) bir kelime. Doğru, düzgün ve tesadüf anlamına geliyor. Aynı zamanda da Klasik Türk müziğinde de bir makam.

Rastgele birleşik olarak yazıldığında gelişigüzel anlamına geliyor. Ancak ayrı olarak ve sonunda ünlem işareti kullanılarak (rast gele!) şeklinde yazıldığında işiniz rast gitsin diyerek kişiye işlerinin iyi, güzel gitmesini diliyoruz.

Dilimizde rast sözcüğüne eklenen bazı birleşik fiiller mevcut. Bunlar; rast gelmek, rast getirmek ve rast gitmek. Her üç fiil de ayrı yazılıyor. Rast gelmek, rastlamak, denk gelmek, tesadüf etmek; rast getirmek, rast gelmesini sağlamak anlamlarında kullanılıyor. Rast gitmek ise, uygun düşmek anlamına geliyor. Konuşurken laf arası işi rast gidiyor diye kullanıyoruz.

Hepinizin işleri rast gele! Sevgi ve sağlıkla kalın.

BOŞ VERMEK ZAHMETLİ İŞ ☺

Merhaba değerli arkadaşlarım, başlığımdan da anlaşılacağı gibi hayatın akışında boş vermek de, boş vermek sözcüğünü yazmak da zahmetli iş 🙂 Ben de “aman canım ne olursa olsun boş ver!” diyemeyenlerdenim. Yazma kısmında zorlanmıyorum da, eylem olarak hayatımda uygulamak anlamında zorlanıyorum 🙂

Boş vermek, TDK Sözlük’e göre argo bir sözcük olarak geçiyor. Sözcük argo olabilir ama pek çoğumuzun günlük hayatımızda da başımıza bir şey geldiğinde ya da bir arkadaşımız, dostumuz bize bir şey anlattığında sıkça kullandığımız bir sözcük. Aldırmamak anlamına geliyor. Boş vermek fiili ayrı yazılıyor.

Aldırmaz, umursamaz kişi anlamına gelen, yani sıfat olan boşvermiş ise bitişik yazılıyor. Boşvermiş olma durumu anlamına gelen ve isim olan boşvermişlik de aynı şekilde  boşvermiş sözcüğü gibi bitişik yazılıyor.

Ancak dikkate alma, üzerinde durma, üzülme, tatlı canını sıkma anlamındaki “boş ver!” ifadesi ayrı yazılıyor ve TDK Sözlük sonuna ünlem de ekleyerek yazıyor.  

Her şeyi çok da ciddiye almamak da gerekir bazen. Biraz da boş verelim mi, ne dersiniz? Sevgi ve sağlıkla kalın.  

PSİKİYATRİ DOĞRU, PEKİ YA PSİKİYATR MI, PSİKİYATRİST Mİ?

Merhaba değerli arkadaşlarım, bugünkü yazımda ruh ve sinir hastalıkları alanında uzmanlık olanlara verilen ve sıkça karıştırılan psikiyatr ve psikiyatrist sözcüklerine değinmek istedim.  

Psikiyatri, Fransızca kökenli (psychiatrie) bir kelime olup, ruh bilimi, ruh ve sinir hastalığını teşhis ve tedavi etmeyle uğraşan uzmanlık dalı anlamına gelmektedir.

Psiyatr, Fransızca kökenli (psychiatre) bir sözcüktür. Psikiyatriyle uğraşan uzmana verilen isimdir. Fransızca kelime kökenli olan sözcük hem psychiatre (yani psikiyatr) hem de psychiatrist (yani psikiyatrist) olarak Fransızca dilinde kullanılmaktadır. Ancak TDK Sözlük’e psikiyatrist yazarsanız, sizi psikiyatr sözcüğüne bakmanız için yönlendiriyor. Yani sözcüğün doğru kullanımı psikiyatr.

Şimdi biraz alışkanlıklarımızı değiştirip, rutinden çıkma zamanı…Psikiyatr sözcüğüyle de bir adım atmış olalım. Dilimize özendiğimiz günler dileğiyle. Sevgi ve sağlıkla kalın.

TESKERE VE TEZKERE

Merhaba değerli arkadaşlarım, bugünkü yazımda yazım ve telaffuzda çokça karıştırılan iki kelimeye değinmek isterim. Bunlar; teskere ve tezkere.

İlk olarak teskere, kelime kökeni (te’skere), Farsça deskere. Sedye ve yapılarda malzeme taşımak için kullanılan, dört kollu ve iki kişinin taşıdığı tahta araç anlamına geliyor. “S” harfiyle yazılıyor ve okunuyor.

Tezkere sözcüğü ise, Arapça (teẕkire) kökenli bir kelimedir. Askerlik görevinin bittiğini gösteren belge, bir iş için izin verildiğini bildiren resmî kâğıt anlamına gelmektedir. “Z” harfiyle yazılıyor ve okunuyor. Dilimizde tezkere almak, tezkere bırakmak, tezkerecilik olarak da kullanımları mevcut. Aynı zamanda tezkereci sözcüğü de askerlik görevini tamamlamış, terhis olmuş er anlamında kullanılmaktadır.

Günlük konuşma dilinde bu iki sözcükten özellikle tezkere daha çok kullanılıyor. “Z” harfi yerine “s” harfi varmış gibi telaffuz hataları olabiliyor. Yazıldığı gibi telaffuz edilen bir kelime olduğu unutulmamalıdır. Sevgi ve sağlıkla kalın.