YEL VE YELE

Merhaba değerli arkadaşlarım bu yazıda tek harfin farklılaşması ile oluşan ve farklı anlama gelen yel ve yele sözcüklerine değinmek istiyorum.

İlk olarak yel sözcüğü, rüzgar anlamına geliyor. Romatizma ağrısı, kalın bağırsaktaki gaz anlamı da var (TDK Sözlük). Dilimizde yele vermek (savurmak, boşuna harcamak), yel gibi (çok hızlı bir biçimde, çabucak, hızla), yel gibi gelen sel gibi gider (emek vermeden ele geçen para çarçur olur gider), yel üfürdü, sel götürdü (mal birdenbire ve sebepsiz yere ortadan yok oluverdi), yel vermek (rüzgarı veya havayı herhangi bir şeyin üzerine yöneltmek), yel değirmeni (rüzgar gücüyle çalışan değirmen), yelkesen (yarışlarda, rüzgarın etkisinden korunmak için öne takılan siperlik, rüzgarlık), yelkıran (yelkesen), yelkovan (saatin dakikaları gösteren ve akrepten daha uzun olan ibresi), yelölçer (rüzgarölçer, anemometre), yelyutan (atlarda hava yutmanın yol açtığı bir hastalık), kara yel (Kuzeybatıdan esen, soğuk, bazen fırtına niteliğinde yel), gün yeli (Doğudan esen rüzgar), kaba yel (lodos), sam yeli (çölden esen sıcak rüzgar), seher yeli (seherde esen yel), tan yeli (sabaha doğru çıkan hafif rüzgar), yıldız yeli (yıldız rüzgarı) gibi kullanımları var.

Yele sözcüğü ise, at, aslan vb. hayvanların ensesinde veya boynunda bulunan ve saça benzeyen uzun kıllar, perçem, balıklarda sırt yüzgeci anlamına geliyor.

Tek bir harfin farklılaşmasından ne olur ki demeyin. Dilimize özendiğimiz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

REMEL VE RİMEL

Merhaba değerli arkadaşlarım bu yazıda tek harfin farklılaşması ile oluşan ve farklı anlama gelen remel ve rimel sözcüklerine değinmek istiyorum.

İlk olarak remel sözcüğü, Arapça kökenli (remel) bir kelime. Aruz ölçülerinden biri ve Klasik Türk müziğinde bir usul anlamına geliyor (TDK Sözlük). 

Rimel sözcüğü ise, Fransızca kökenli (rimmel) bir kelime. Kadınların kirpiklerini kıvırmak ve daha uzun göstermek için fırça ile sürdükleri yağlı sürme, maskara anlamına geliyor.

Tek bir harfin farklılaşmasından ne olur ki demeyin. Dilimize özendiğimiz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

TERFİH VE TERFİ

Merhaba değerli arkadaşlarım bu yazıda tek harfin farklılaşması ile oluşan ve farklı anlama gelen terfih ve terfi sözcüklerine değinmek istiyorum. Bu sözcüklerin tek ortak yanı Arapça kökenli olmaları.

İlk olarak terfih sözcüğü, Arapça kökenli (terfīh) bir kelime. Ferahlatma, rahat yaşamasını sağlama anlamına geliyor. Dilimizde terfih etmek (iyileştirmek, ferahlatmak) kullanımı var (TDK Sözlük). 

Terfi sözcüğü ise, yine Arapça kökenli (terfī) bir kelime. Derecesini, makamını, rütbesini derece olarak arttırma, yükselme anlamına geliyor. Dilimizde terfi etmek (bir görevde derecesi yükselmek), terfi maaşı (Devlet Memurları Kanunu’na göre terfi etmiş devlet memuruna terfiden kaynaklı verilen ek ödenek) kullanımı mevcut.

Tek bir harfin farklılaşmasından ne olur ki demeyin. Dilimize özendiğimiz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

SEPEK VE SEPET

Merhaba değerli arkadaşlarım bu yazıda tek harfin farklılaşması ile oluşan ve farklı anlama gelen sepek ve sepet sözcüklerine değinmek istiyorum.

İlk olarak sepek sözcüğü, değirmen taşının ekseni anlamına geliyor.

Sepet sözcüğü ise, Farsça kökenli (seped) bir kelime. saz, kamış, ince dal veya tellerden hasır biçiminde örülerek yapılan, genellikle sapı olan, yiyecek ve eşya taşımak için kullanılan kap, kap biçiminde örülerek yapılmış, sazdan örülmüş balık kapanı, motosikletin yan tarafında bulunan, tek yolcu taşımak üzere hazırlanmış ayrı bölüm, basketbolda sayı kazanmak için, içine top atılmaya çalışılan demir çembere geçirilmiş altı açık ağ anlamına geliyor. Dilimizde sepet havası çalmak (işinden çıkarmak, sepetlemek), sepette pamuğu olmamak (bilgisiz, boş kafalı olmak), sepet kafalı (ahmak, alık), sepetkulpu (basık kemer veya tonoz), sepet sandık (ince dallardan örülmüş ve çoğu meşin ile kaplanmış, sepete benzeyen sandık), sepet topu (basketbol), senet sepet (senet yerine geçebilecek bir belge veya sözleşme), sürü sepet (birçok), çamaşır sepeti (kirli veya yıkanmış çamaşırların içinde toplandığı sepet), çöp sepeti (büro ve evlerde çöpleri, atıkları koymaya yarayan kap; çöp kovası), dalyan sepeti (Dalyanın denizden yana olan dip tarafındaki açıklığı kapamak için kullanılan büyük sepet), Karamürsel sepeti (Karamürsel’de kestane veya fındık ağacı çubuğundan yapılan, sık örülmüş, ufak, sağlam ve sapsız sepet, önemsiz kimse veya şey) kullanımları var (TDK Sözlük). 

Tek bir harfin farklılaşmasından ne olur ki demeyin. Dilimize özendiğimiz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.