AŞIK VE ÂŞIK

Merhaba değerli arkadaşlarım, yazım ve telaffuzda düzeltme işaretiyle farklılaşan aşık ve âşık sözcüklerini ele almak istiyorum.

Aşık sözcüğü, Türkçe bir kelime. Bir anatomi terimidir ve aşık kemiği anlamına geliyor. Aynı zamanda sözcüğün mimarlık terimi olarak aşırma anlamı da var (TDK Sözlük). Düzeltme işareti olmadan yazılıyor ve “a” harfi kalın olarak okunuyor. Dilimizde aşık atmak (aşık kemiğiyle oyun oynamak), biriyle aşık atmak (yarışmak, boy ölçüşmek), aşığı cuk oturmak (işi çok olumlu bir biçim almak), aşık kemiği (çift tırnaklı hayvanların ön dizlerinde bulunan bir eklem kemiği; insanın ayak bileğindeki çıkıntılı kemik), aşık daima bey oturmaz (işi çoğunlukla iyi giden bir kimse, talihinin her zaman ona yar olamayacağını bilmelidir anlamında) kullanımları mevcut.

Âşık sözcüğü ise, Arapça kökenli (ʿāşiḳ) bir kelime. Bir kimseye veya bir şeye karşı aşırı sevgi ve bağlılık duyan, tutkun kimse anlamına geliyor. Aynı zamanda dalgın, kalender kişi ve halk ozanı anlamına da var. Dilimizde âşığa Bağdat sorulmaz (bir şeye çok istekli olan kimsenin, o şeyi elde etmedeki zorlukları hiçe saydığını anlatan söz), âşığa Bağdat uzak değil (bir şeyi elde etmek için aşırı istekli olan kimseye, bu uğurda katlanacağı fedakarlıklar güç gelmez), âşık etmek (birinin kendisine bağlanmasını, sevmesini sağlamak), âşığın gözü kördür (kendini aşka kaptıran, gözü başka bir şey görmeyen kişi), âşık olmak (sevmek), sırsıklam âşık (sırılsıklam âşık) kullanımları mevcut.  

Bir düzeltme işaretinden ne olur ki demeyin, dilimize özendiğimiz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

HÂLÂ VE HALA

Merhaba değerli arkadaşlarım, düzeltme işaretiyle yazım ve telaffuzda farklılaşan sözcüklere hâlâ ve hala sözcükleriyle devam etmek istiyorum.

Hâlâ sözcüğü, Arapça kökenli (ḥālā) bir kelime. O zamana kadar, hâlen, henüz anlamına geliyor. Her iki “a” harfi de düzeltme işareti kullanılarak yazılıyor ve ilk “a” harfi uzatılarak, ikinci “a” harfi ise ince olarak okunuyor. Dilimizde hâlâ o masal (hep aynı söz, düşünce ve davranış) kullanımı var.

Hala ise, yine Arapça kökenli (ḫāle) bir kelime. Babanın kız kardeşi anlamına geliyor. Düzeltme işareti kullanmadan yazılıyor ve her iki “a” harfi de kalın olarak okunuyor. Dilimizde hala kızı, hala oğlu kullanımları mevcut.

Keyifli ve verimli bir hafta dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

ÂDEMİYET VE ADEMİYET

Merhaba değerli arkadaşlarım, düzeltme işaretiyle yazım ve telaffuzda farklılaşan sözcüklere âdemiyet ve ademiyet ile devam etmek istiyorum.

Âdemiyet sözcüğü, Arapça kökenli (ādemiyyet) bir kelime. İnsanlık, adamlık anlamına geliyor. Düzeltme işaretiyle yazılıyor ve “a” harfi uzatılarak okunuyor.    

Ademiyet ise, yine Arapça kökenli (ʿademiyyet) bir kelime. Yokluk anlamına geliyor. Düzeltme işareti olmadan yazılıyor ve “a” harfi kısa olarak okunuyor.

Ademiyet görmediğiniz, âdemiyet gördüğünüz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

HÂKİMANE VE HAKİMANE

Merhaba değerli arkadaşlarım, yazım ve telaffuzda düzeltme işaretiyle farklılaşan hâkimane ve hakimane sözcüklerine değinmek istiyorum.

Hâkimane, Arapça ḥākim + Farsça -āne kökenli bir kelime. Buyururcasına, hükmedercesine anlamına geliyor. Düzeltme işaretiyle yazılıyor ve “a” harfi uzatılarak okunuyor.

Hakimane ise, yine Arapça ḥakīm + Farsça  -āne kökenli bir kelime. Bilgece anlamına geliyor. Düzeltme işareti kullanılmadan yazılıyor ve “a” harfi kısa olarak okunuyor.

Keyifli bir hafta dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

ÂLİM VE ALİM

Merhaba değerli arkadaşlarım, yazım ve telaffuzda farklılaşan sözcük serisine âlim ve alim sözcükleriyle devam etmek istiyorum.

Âlim, Arapça kökenli (ʿālim) bir kelime. Bilgin anlamına geliyor. Düzeltme işaretiyle yazılıyor ve “a” harfi uzatılarak okunuyor. Dilimizde âlim unutmuş, kalem unutmamış (insan ne kadar bilgili olursa olsun, her şeyi akılda tutamayacağı için unutulmaması istenilen şey mutlaka yazılmalıdır) kullanımı var.

Alim sözcüğü de, Arapça kökenli (ʿalīm) bir kelime. Bilen anlamına geliyor. Düzeltme işareti olmadan yazılıyor ve “a” harfi kısa olarak okunuyor.

Keyifli ve verimli bir gün dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.