KATRAN VE KATRAK

Merhaba değerli arkadaşlarım bu yazıda tek harfin farklılaşması ile oluşan ve farklı anlama gelen katran ve katrak sözcüklerine değinmek istiyorum.

İlk olarak katran sözcüğü, Arapça kökenli (ḳaṭrān) bir kelime. Organik maddelerden kuru damıtma yoluyla elde edilen, sıvı yağ kıvamında, kara renkte, ağır, is kokulu, suda erimeyen bir madde anlamına geliyor. Dilimizde katrandan olmaz şeker, olsa da cinsine çeker (kötü asıllı şey ve kişi iyiye dönmez), katran gibi (karaya yakın koyu renkte), katranı kaynatsan olur mu şeker? (“kişi, kendi özünü veya asıl özelliklerini değiştirmiş gibi görünse de asla değişmez” anlamında kullanılan bir söz), katran ağacı (Toroslarda yetişen bir tür sedir), katran çamı (gemilerde kullanılan katranın çıkarıldığı bir tür çam) gibi kullanımları var.    

Katrak sözcüğü ise, marangozlukta tomrukları biçmeye yarayan ve birden çok testeresi olan biçme makinesi anlamına geliyor (TDK Sözlük).

Tek bir harfin farklılaşmasından ne olur ki demeyin. Dilimize özendiğimiz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

GÖL VE GOL

Merhaba değerli arkadaşlarım bu yazıda tek harfin farklılaşması ile oluşan ve farklı anlama gelen göl ve gol sözcüklerine değinmek istiyorum.

İlk olarak göl sözcüğü, karaların içinde denizlerle bağlantısı olmayan durgun su birikintisi, yapay su birikintisi anlamına geliyor. Dilimizde göle su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlar (“yapılması geciken iyilikler, bekleyenleri sıkıntı içinde bırakır” anlamında kullanılan bir söz), göl olmak (Avrupa ve Anadolu göllerinde yaşayan bir tür alabalık), göl ayağı (bir gölün artarak akan sularının gideri; ayak, gideğen), göl bilimi (göllerde araştırma yapan bilim dalı; limnoloji), artık göl (deniz ve gölün kuruması veya çekilmesi sonucunda oluşmuş yeni göl), krater göl (Yanardağ ağzında oluşmuş göl) gibi kullanımları var.

Gol sözcüğü ise, İngilizce kökenli (goal) bir kelime. Futbol, hentbol, hokey ve buz hokeyi maçlarında topun kaleye sokulmasıyla kazanılan sayı anlamına geliyor. Dilimizde gol atmak (topun karşı takımın kalesine girmesini sağlamak), gol kaçırmak (uygun durumda olmasına rağmen topu karşı takımın kalesine sokamamak), gol yemek (topun kendi kalesine girmesine engel olamamak), gol açısı (gol vuruşu yapmak için top ve kale arasındaki açı), gol çizgisi (iki kale direği arasındaki çizgi), gol sevinci (gol sonrası oyuncular tarafından yapılan gösteri), gol vuruşu (sonucunda gol olan vuruş) gibi kullanımları var (TDK Sözlük).

Tek bir harfin farklılaşmasından ne olur ki demeyin. Dilimize özendiğimiz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

KAM VE KEM

Merhaba değerli arkadaşlarım bu yazıda tek harfin farklılaşması ile oluşan ve farklı anlama gelen kam ve kem sözcüklerine değinmek istiyorum.

İlk olarak kam sözcüğü, şaman anlamına geliyor. Aynı zamanda Farsça kökenli (kām) bir kelime ve bir şeyden alınan zevk, mutluluk, tat anlamı var. Dilimizde bir şeyden kam almak (bir şeyden olabildiğince zevk almak, keyfini çıkarmak) kullanımı mevcut.   

Kem sözcüğü ise, Farsça kökenli (kem) bir kelime. Kötü, fena olan, eksik anlamına geliyor. Dilimizde kem söz, kalp akçe sahibinindir (“kötü söz söyleyenindir” anlamında kullanılan bir söz), kem göz (baktığı kimseye zarar verdiğine veya nazar değdirdiğine inanılan göz; kötü göz) kullanımları var (TDK Sözlük).   

Tek bir harfin farklılaşmasından ne olur ki demeyin. Dilimize özendiğimiz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.

TARİF VE TARİFE

Merhaba değerli arkadaşlarım bu yazıda tek harfin farklılaşması ile oluşan ve farklı anlama gelen tarif ve tarife sözcüklerine değinmek istiyorum. Bu sözcüklerin tek ortak yanı Arapça kökenli olmaları.

İlk olarak tarif sözcüğü, Arapça kökenli (taʿrīf) bir kelime. tanım, bir işin yapılış yöntemini açıklama ve belirtme, bir şeyin bulunduğu yeri, çevre ile ilgisini belirterek açıklama anlamına geliyor. Dilimizde tarife gelmemek (açıklanması güç olmak), tarif etmek (tanımlamak, bir işin yapılış yöntemini açıklama ve belirtmek, bir şeyin bulunduğu yeri, çevre ile ilgisini belirterek açıklamak), tarifname (bir işin yapılışını, bir aletin çalışmasını açıklayan yazı veya broşür), harfitarif (tanımlık) kullanımları mevcut.     

Tarife sözcüğü ise, yine Arapça kökenli (taʿrife) bir kelime. Fiyat gösteren çizelge, taşıtların gidiş geliş zamanlarını gösteren çizelge, tanıtmalık anlamına geliyor. Dilimizde lüks tarife (iyi hizmet verilen yerlerde uygulanan, normal fiyattan yüksek olan ücret), tam tarife (indirimsiz), gümrük tarifesi (ithal edilen mallar üzerinden alınması gereken vergi miktarı veya oranlarını gösteren liste) kullanımları var (TDK Sözlük).

Tek bir harfin farklılaşmasından ne olur ki demeyin. Dilimize özendiğimiz günler dilerim. Sevgi ve sağlıkla kalın.